Hâkimin Yasaklılık ve Reddi
Hakimlerin tarafsızlığını sağlamak için Hâkimin davaya bakmaktan yasaklılığı ve reddi kavramları tanımlanmıştır. Hâkimin yasaklılığı ve reddi birbirinden farklı anlamlar içerir. Hâkimin yasaklılığı, hâkimin davada tarafsız kalamayacağına kesin gözüyle bakılan durumları ifade eder. Hâkimin reddinde ise hâkimin davada tarafsız kalamayacağına dair şüpheler mevcuttur.
Yasaklılık nedenleri mevcutsa hâkimin davaya bakamayacağı kesindir, hâkim davadan çekilmek zorundadır. Hâkimin reddi koşullarında, red talebi incelenir, karar kesinleşene kadar hâkim davaya bakmaya devam eder. Hâkimin yasaklılığı herhangi bir süreye tabi değildir, hâkimin reddinde ise talebi kanunda öngörülen süre içinde ileri sürmek gerekir. Hâkimin yasaklılığı nedenleri kanunda sınırlı olarak sayılmıştır, hâkimin reddi halleri sınırlı sayıda değildir.
Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi Koşulları
Hâkimin Yasaklılığının söz konusu olabileceği durumlar Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 34. ve devamı maddelerinde sınırlı sayıda belirtilmiştir. Bu sebepler şunlardır:
- Hâkim, kendisine ait ya da doğrudan doğruya veya dolaylı olarak ilgili olduğu davalara,
- Boşanmış olsa bile eşinin davasına,
- Kendisi ile arasından evlatlık bağı olanların davasına,
- Kendisi ya da eşinin altsoy ya da üstsoyunun davasına,
- Kan ve kayın hısımlığı bulunanların davasına,
- Nişanlısının davasına,
- İki tarafın tekinin vasisi, vekili, kayyımı ya da yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği davalara bakamaz.
Hâkim bu durumlarda talep olmasa bile çekilmek zorundadır.
Hâkimin reddi koşulları, hâkimin davada tarafsız kalacağından şüphe duyulmasıyla talep edilebilir. Hâkimin reddi sebepleri HMK’nın 36. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu durumlar şunlardır:
- Hâkim davada iki taraftan tekine öğüt vermiş veya yol göstermişse,
- Davada iki taraftan birine ya da üçüncü kişilere görüşünü açıklamışsa,
- Davada bilirkişi veya tanık olarak dinlenmiş, hâkim veya hakem sıfatıyla hareket etmişse,
- Dava dördüncü derece de dahil yansoy hısımlarına aitse,
- Dava esnasında, iki taraftan tekiyle davası varsa veya aralarında husumet mevcutsa
Bu koşullar mevcutsa talep üzerine hâkimin reddi tetkik edilir ve yetkili merci karar verir. Hâkimin yasaklılığı ve hâkimin reddi konusunda uzman bir avukata danışınız.
