Cezai Şart Koşulları Nedir?
Cezai şart, borçlu kimsenin asıl borcunu ileride hiç ya da gereği gibi ifa etmediği durumlarda alacaklıya karşı ifa etmeyi önceden taahhüt ettiği edime denmektedir. Cezai şart asıl borca ilintili olarak ve bu borcun ihlali ile doğabilecek bir edimdir. Borçlu cezai şart ödemeyi taahhüt etmişse, alacaklı herhangi bir zarara uğradığını iddia etmek ya da zararın şümulünü ispat etmek zorunda değildir. Cezai şart borcun ihlali halinde verilmesi gereken, önceden kararlaştırılmış kesin miktarlı bir tazminat özelliğindedir. Asıl borcun mahiyeti önemli değildir, bir verme borcu da olabilir veya yapma ya da yapmama borçlarında da cezai şart oluşturulabilir.
Cezai Şartın Türleri ve Koşulları
Borçlar Hukuku’nda cezai şartın iki temel amacı bulunmaktadır. Borçluyu ifaya zorlamak ve borcun ifasını teminat altına almak, bunun yanında borcun ifa edilmemesinden doğacak zararı önceden ve götürü şeklinde tespit etmek. Cezai şartın türleri şu şekilde belirlenmiştir:
- Seçimlik cezai şart- Bir sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi durumu için bir ceza kararlaştırılmışsa, aksi sözleşmeden çıkarılmadıkça alacaklı ya borcun ya da cezanın ifasını isteyebilir.
- İfaya eklenen cezai şart- Ceza, borcun belirlenen zaman ya da yerde ifa edilmemesi durumunda kararlaştırılmışsa alacaklı, hakkından açıkça feragat etmiş ya da ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir.
- İfa yerine cezai şart (dönme cezası)- Borçlunun , kararlaştırılan cezayı ifa ederek sözleşmeyi, dönme ya da fesih suretiyle sonar erdirmeye yetkili olduğunu ispat etme hakkı saklıdır. Borçlu borca aykırı davranmamakta, borcun ifa yerine ceza koşulunu ödeyerek sözleşmeden dönebilmektedir.
Bu koşullar dahilinde cezai şart talebinde bulunulabilir, daha detaylı bilgileri uzman bir avukata danışarak alabilirsiniz.
