Aile konutu kavramı Türk Medeni Kanunu ile hukukumuza giren bir kavramdır. Aile konutu, ailenin ikametgâh ettiği mesken olarak kabul edilir. Eşler ve çocuklar aile konutunda birlikte yaşar, TMK 194. Maddesi uyarında ailenin oturduğu konuta özel düzenlemeler ve sınırlamalar mevcuttur. Aile konutundaki uygulamalar bu düzenlemeler ve sınırlamalar çerçevesinde gerçekleştirilir.
Aile Konutu’nun Hukuksal Durumu
Aile konutunda uygulanan düzenlemelerden bazıları şunlardır:
- Eşlerden biri diğer eşin rızası olmadıkça aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez.
- Aile konutu tapu maliki bulunsa bile bu konutu satamaz ve üzerindeki hakları sınırlandıramaz.
- Aile konutu sayılan gayrı menkulün maliki olmayan eş, tapu kütüğünde konutun aile konutu olduğuna dair şerh (kayıt) koydurabilir. Bu işlem ikamet belgesi v evlilik birliğinin devam ettiğii gösteren nüfus kayıt örneği ile Tapu Sicil Müdürlüğü’ne müracaat ederek yapılabilir. Aile konutu ile ilgili haklardan yararlanabilmek için bu kayıtın bulunması zorunludur.
Bu hükümlere aykırı işlemler söz konusu olduğunda;
Aile konutu, satılır ya da ipotek edilirse ipotek sınırlaması veya satış geçersiz olur.
Yeni malik satış işleminden sonra rızası olmayan eşten icazet alarak satış işlemini geçerli hale getirebilir.
Paylı (hisseli) taşınmazlar üzerine de aile konutu olarak kullanıldığının belgelenmesi halinde aile konutu şerhi konulabilir. Tapu dairesi şerhi sadece öbür eşe ait olan pay üzerine koyacaktır. İşyerleri için aile konutu şerhi konulamaz, üçüncü kişiler lehine intifa hakkı tanınmış olan taşınmazlara da aile konutu şerhi tanımlanamaz. Alt ve üst soy olsa dahi üçüncü kişiler adına kayıtlı taşınmazların kaydına aile konutu şerhi konulamaz.
