İş yerinde Mobbing çalışan kişiye karşı bir ya da birden fazla kişi tarafından uygulanan şiddet, psikolojik taciz, düşmanca tutum anlamına gelir. İş yerinde hedef olan kişi ya da kişilere yönelik belirli bir süre devam eden Mobbing; bu kişilerin çalışma konusunda motivasyonunu yitirmesine neden olabilir. Mobbing davranışları kasıtlı veya kötü niyetli davranışlardır. Bu konuya dair yasal düzenlemeler Borçlar Kanunu ve İş Kanunu hükümlerinde bulunmaktadır.
İş Yerinde Mobbing Türleri Nelerdir?
İş yerinde karşılaşılan mobbing türleri genel olarak üç kategoridedir. İlki, aynı hiyerarşide bulunan, birbirleriyle düzenli ilişkileri olan çalışanların birbirlerine karşı mobbing davranışları ve tutumları sergilediği yatay mobbing olarak isimlendirilir. Eşit statüdeki rekabet en önemli sebebidir. İkinci mobbing türü, dikey mobbing adını alır. Hiyerarşi farkı bulunan kişiler arasında gerçekleşir, yetkili kişiler astlarına karşı kötü niyetli davranışlarda bulunabilirler. Hiyerarşide aşağıdan yukarıya doğru ters mobbing de görülebilir. Ast düzeydeki çalışanlar birlik olarak üst düzey yöneticinin yetkinliğini aşındırabilirler.
Çalışma yaşamında görülen yaygın mobbing örnekleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kendini Göstermeyi ve İletişim Oluşumunu Engellemek: Yapılan işin eleştirilmesi, sözlerin kesilmesi, azarlama ve ses yükseltme, çalışanın kendini ifade etmesini kısıtlama, yazılı ve sözlü tehditler, kasıtlı imalar, bakışlar vb.
- Sosyal İlişkilere Bilinçli Saldırı: Çalışanı görmezden gelme, çalışanla konuşmama, çalışanın izole edilmesi vb.
- Kişisel Onura ve İtibara Saldırı: Çalışan hakkında kötü konuşulması, görüşleri yüzünden dışlanması, gülünç duruma düşürülmesi, alay konusu yapılması, alçaltıcı isim ve lakaplar takılması, cinsel imalar vb.
- Çalışanın Mesleki Durumuna ve Yaşam Kalitesine Saldırı: Çalışanın iş yerindeki konumunun değiştirilmesi, ağır ya da önemsiz işler verilmesi, verilen işlerin geri alınması, işten çıkarmaya zorlamak vb.
- Çalışanın Sağlığına Doğrudan Saldırı: Çalışanın fiziksel olarak ağır işlere yönlendirilmesi, fiziksel şiddet tehdidine mazur kalması, fiziksel zarar verilmesi, dolaylı ya da doğrudan cinsel taciz vb.
Mevcut kanunlarda mobbing uygulamak bağımsız bir suç tipi olarak tanımlanmamıştır. Ancak mobbing uygulamalarına karşı mevcut ceza hukuku araçları ve suç tipleri yeterlidir.
